Cynhaliwyd Cynhadledd Ymchwil Canser Cymru 2024 ddydd Llun 4 Mawrth yn Amgueddfa Genedlaethol Caerdydd, gan ddod ag ymchwilwyr canser a rhanddeiliaid o bob cwr o Gymru at ei gilydd. Nod y digwyddiad, a gynhaliwyd gan Ganolfan Ymchwil Canser Cymru (CYCC), oedd dathlu llwyddiannau diweddar ym maes ymchwil canser, rhannu cynlluniau ar gyfer y dyfodol a darparu llwyfan ar gyfer rhwydweithio a chydweithio.
Agorwyd y gynhadledd gyda phrif siaradwyr yn mynd i’r afael â phynciau beirniadol ym maes ymchwil canser, a dechreuwyd gyda’r Athro Eva Morris (Prifysgol Rhydychen) yn ymchwilio i rym data canser a phwysleisio cyfeiriadau posibl i’r DU yn y dyfodol. Yna archwiliodd Dr Andrew Furness (The Royal Marsden) dirwedd sy’n dod i’r amlwg o therapïau cellog tiwmorau cadarn, gan drafod safbwyntiau cyfredol a datblygiadau yn y dyfodol, a dilynodd Julie Hepburn (CYCC) a Lowri Griffiths (Cynghrair Canser Cymru) gyda chyflwyniad ar gynnwys cleifion a’r cyhoedd (PPI) mewn ymchwil canser.
Dywedodd Julie Hepburn, Partner Ymchwil Lleyg Arweiniol CYCC: “Roedd Cynhadledd CCYC yn ddiwrnod prysur iawn i mi fel un o’r siaradwyr, yn feirniad ar gyfer y posteri, yn ffilmio darn ar gyfer Ymchwil Iechyd a Gofal Cymru a bod ar y stondin i siarad ag unrhyw un sydd â diddordeb mewn cynnwys cleifion a’r cyhoedd. Roedd yn gyfle gwych i rwydweithio, a chefais rai sgyrsiau adeiladol iawn gydag ymchwilwyr – rhai ohonynt doeddwn i erioed wedi cyfarfod o’r blaen. Daeth llawer o bobl i’r gynhadledd ac roedd siarad â chynulleidfa o 300 o bobl braidd yn frawychus, ond gweithiodd yn dda ar y diwrnod, diolch i gefnogaeth tîm y ganolfan. Yn gyffredinol, roedd hi’n ddiwrnod boddhaol iawn.”
Yna, parhaodd y gynhadledd gyda sesiynau grwpiau yn cynnwys siaradwyr gwadd yn archwilio pynciau o dan chwe thema CRest (Strategaeth Ymchwil Canser Cymru). Daeth i ben gyda thrafodaeth banel a chwestiynau ar fynd i’r afael ag anghydraddoldeb economaidd-gymdeithasol wrth ganfod a rhoi diagnosis o ganser.
Dywedodd yr Athro Mererid Evans, Cyfarwyddwr CCYC:
“Diolch i bawb a ddaeth ac a gyfrannodd i Gynhadledd Ymchwil Canser Cymru 2024, a, gyda’i gilydd, a’i gwnaeth yn ddiwrnod y byddaf yn ei gofio am amser hir i ddod! Roedd Amgueddfa Genedlaethol Cymru yn lleoliad gwych, roedd y siaradwyr – yng Nghymru ac o amgylch y DU – yn ardderchog, ac roedd y brwdfrydedd a’r diddordeb gan bawb oedd yn bresennol yn glir i’w gweld. Rwy’n gobeithio’n fawr y bydd y gynhadledd yn dod yn ddigwyddiad blynyddol, a fydd yn helpu i gefnogi ein cymuned o ymchwilwyr canser a rhanddeiliaid yng Nghymru i fynd o nerth i nerth yn y blynyddoedd i ddod. Diolch yn fawr i bawb.”
Roedd cyllidwr CCYC, Ymchwil Iechyd a Gofal Cymru, a oedd ill dau yn arddangos yn y digwyddiad ac a ddaeth i’r sesiynau, hefyd yn gweld bod y gynhadledd yn gyfle gwych i rwydweithio. Ychwanegodd Dr Nicola Williams, Cyfarwyddwr Cenedlaethol Cymorth a Chyflenwi:
“Ar ran Ymchwil Iechyd a Gofal Cymru, hoffwn longyfarch Canolfan Ymchwil Canser Cymru am gynhadledd ardderchog, a oedd yn llawn mewnwelediadau gwerthfawr i waith ymchwil canser ac yn rhoi digon o gyfleoedd i rwydweithio ac ymgysylltu â phartneriaid o bob rhan o’r gymuned ymchwil.”
Un o uchafbwyntiau’r digwyddiad oedd y posteri gwych oedd yn cael eu harddangos a oedd yn dangos y gwaith ymchwil canser arloesol sy’n digwydd ledled Cymru. Roedd tair gwobr ar gael ar gyfer posteri a chawsant eu beirniadu mewn categorïau sy’n dathlu’r amrywiaeth o ddisgyblaethau ymchwil a hyrwyddir ledled Cymru: cynnwys cleifion a’r cyhoedd, rhagoriaeth wyddonol, ac effaith yn ymarferol. Y posteri buddugol oedd Dr Michelle Edwards ar gyfer ei phoster: ‘Patient and Public Inclusion in a Pan European Liniative Care Study: the Serenity study PPI protocol’ (PPI), Dr Luned Badder am ei phoster ‘Delivery of suicide therapies using a precision virotherapy; novel approaches for pancreatic cancer’ (Rhagoriaeth Gwyddonol), a Dr Daniel Turnham am ei waith ar ‘Preclinical assessment of a new body drug conjugate for prostate cancer’ (Impact in Practice).
Ar ôl ennill y wobr, dywedodd Dr Luned Badder:
“Roeddwn yn falch iawn o ennill y wobr poster yng nghynhadledd CYCC, a mwynheais y cyfle yn fawr i allu trafod ein gwaith ar ddatblygu firotherapïau manwl ar gyfer canser gyda nifer o gynadleddwyr, gan gynnwys gwyddonwyr ymchwil eraill, clinigwyr ac eiriolwyr cleifion. Roedd rhaglen y gynhadledd yn ymdrin ag ystod eang o bynciau, o wyddoniaeth arloesol i effaith glinigol, ond roedd hefyd yn tynnu sylw at rai o’r heriau allweddol y mae angen rhoi sylw iddynt er budd cleifion canser yng Nghymru yn y pen draw. Yn sicr, rhoddodd y digwyddiad gyfle unigryw i rwydweithio a daeth â’r gymuned ymchwil canser ffyniannus yng Nghymru at ei gilydd yn llwyddiannus.”
Dywedodd Dr Michelle Edwards, enillydd gwobr cynnwys cleifion a’r cyhoedd:
“Roedd y gynhadledd yn cynnwys cynrychiolaeth amrywiol o rai o’r gwaith ymchwil ardderchog rydym yn ei wneud yng Nghymru a mewnwelediadau defnyddiol gan ymchwilwyr o’r tu allan i Gymru. Roedd yn bleser ennill y wobr (ynghyd â Kathy Seddon fel cyfrannwr cyhoeddus) am y poster gorau yn dangos rhagoriaeth mewn cynnwys cleifion a’r cyhoedd am y gwaith rydym yn ei wneud i ddatblygu strategaeth cynnwys cleifion a’r cyhoedd ar gyfer Astudiaeth SERENITY a ariennir gan Horizon Europe. Bydd SERENITY yn datblygu adnodd penderfyniadau a rennir ar gyfer rheoli therapi gwrth-thrombotig mewn cleifion canser tuag at ddiwedd oes. Mae’r astudiaeth bum mlynedd yn cynnwys wyth gwlad ac mae ganddi saith pecyn o waith. Rydym wedi llunio strategaeth hyblyg ac ymatebol i sicrhau bod cleifion a’r cyhoedd yn cael eu cynnwys ym mhob maes o’r astudiaeth mewn cynifer o wledydd ag y gallwn. Mae pecyn cymorth PIRIT yn ein helpu i gynllunio ac olrhain effaith ein cyfraniadau cleifion a’r cyhoedd.”
Dywedodd Dr Dan Turham:
“Roedd cynhadledd yn gyfle gwych i ddal i fyny ar yr holl waith ymchwil diweddaraf sy’n cael ei wneud yng Nghymru ar hyn o bryd a mwynheais yn fawr wrando ar yr holl sgyrsiau gwych. O ystyried y nifer o bosteri o ansawdd uchel sy’n cael eu harddangos, roedd yn anrhydedd i mi gael gwobr am fy mhoster yn disgrifio datblygiad ein cyfosodiad cyffuriau gwrthgorff newydd ar gyfer trin canser y prostad a gobeithio y bydd y trafodaethau a gafwyd yn ystod y sesiwn rwydweithio hon arwain at gydweithio newydd a chyffrous yn y dyfodol.”
Roedd ymwelwyr hefyd yn canmol y gynhadledd am ei chynnwys ysbrydoledig. Dywedodd India Tresadern o Wasanaeth Genomeg Feddygol Cymru Gyfan:
“Treuliais ddiwrnod gwych yng Nghynhadledd Ymchwil Canser Cymru. Mae mor hawdd anghofio bod canser yn bodoli y tu allan i’r cyd-destun rydych yn gweithio gydag ef. Roedd yn fraint gweld amrywiaeth o sgyrsiau yn dangos gwaith ymchwil canser arloesol o bob ongl ac roedd yn gyfle anhygoel i fyfyrio ar sut mae fy ngwaith fy hun ar astudiaeth QuicDNA yn cysylltu â’r darlun clinigol ehangach. Diolch i Ganolfan Ymchwil Canser Cymru am gydlynu diwrnod mor graff a chyflawn, rwy’n gobeithio y gallaf ddod yn ôl â phoster ymhen blynyddoedd i ddod!”
Ochr yn ochr â’r sgyrsiau, y sesiynau rhwydweithio a’r posteri, roedd y gynhadledd hefyd yn cynnwys nifer o stondinau arddangoswyr a gynhaliwyd gan noddwyr y gynhadledd a phartneriaid Canolfan Ymchwil Canser Cymru. Roedd y rhain yn cynnwys Ymchwil Iechyd a Gofal Cymru, Tenovus, AstraZeneca, Cytiva, Ymchwil Canser Cymru, Therapïau Datblygedig Cymru, y Ganolfan Ymchwil Treialon, Banc Bio Canser Cymru, Rhwydwaith Biowybodeg Canser Cymru a thîm Cynnwys Cleifion a’r Cyhoedd WCRC. Roedd Roche a Rhwydwaith Canser Cymru hefyd yno fel noddwyr ac yn rhwydweithio gydag ymwelwyr drwy gydol y dydd. Roedd croeso i arddangoswyr fynd i sgyrsiau’r gynhadledd a manteisiodd nifer ohonynt ar y cyfle i ryngweithio â nhw ond hefyd cawsant gyfle i siarad ag ymwelwyr am eu meysydd arbenigol a gwneud cysylltiadau yn ystod y sesiynau rhwydweithio.
Dywedodd Debbie Worthing o Therapïau Datblygedig Cymru:
“Fel arddangoswr a noddwr, gwnaeth y ffordd y cafodd Cynhadledd Ymchwil Canser Cymru ei threfnu argraff arnaf. Roedd y cyflwyniadau yr es i iddynt yn addysgiadol ac yn hygyrch, gan osgoi’r perygl cyffredin o ddata ac ystadegau llethol. Roedd yr awyrgylch cyffredinol yn groesawgar ac yn gyfeillgar, gan ddarparu amgylchedd ffafriol ar gyfer trafodaethau diddorol. I mi, roedd y gynhadledd yn cynnig cyfle hyfryd i ailgysylltu â chyn-gydweithwyr nad oeddwn wedi eu gweld ers blynyddoedd lawer, gan ychwanegu mymryn o lawenydd at brofiad sydd eisoes yn gymdeithasol ac yn gyfoethog.”
Roedd Cynhadledd Ymchwil Canser Cymru 2024 yn dathlu cyflawniadau, yn ogystal â gwasanaethu, fel llwyfan i gryfhau partneriaethau cydweithio a hyrwyddo ymchwil canser. Mae CCYC yn ddiolchgar iawn i’r holl siaradwyr, noddwyr, arddangoswyr a’r sawl a ddaeth am wneud hwn yn ddigwyddiad mor llwyddiannus a deniadol yr ydym yn gobeithio adeiladu arno yn 2025.
Diolch i noddwyr ein cynhadledd:
